Pam wnaethoch chi gais am interniaeth gydag Amgueddfa Cymru?

Yn ystod y Gwanwyn y llynedd, roeddwn i’n cyrraedd y pwynt yn fy ymchwil PhD lle roedd cael seibiant yn gwneud synnwyr i mi. O ystyried bod y broses gychwynnol o gasglu data a’u dadansoddi eisoes wedi’i chwblhau, a’r ffaith y byddai popeth yn dod i ben ymhen fy nghyflwyniad mewn cynhadledd yr haf hwnnw, roedd yr amseru’n berffaith. Ro’n i’n cadw fy llygad ar agor am gyfleoedd ar gyfer interniaethau yng nghylchlythyr YGGCC oherwydd clywais i bethau da gan bobl eraill, ond do’n i ddim yn siŵr a fyddwn i’n gallu dod o hyd i unrhyw beth fyddai’n addas i mi a’m set o sgiliau.

Ac wele, wrth imi chwilio am gyfleoedd, cododd cyfle i wneud interniaeth Sgiliau Treftadaeth, ac ro’n i’n llawn cyffro am hynny, er nad oedd hyn o reidrwydd yn ymwneud yn uniongyrchol â fy maes ymchwil (sef caffael ail iaith). Mae diddordeb gyda fi yn y sector treftadaeth, er nad oedd hynny’n rhywbeth y bues i’n ynghlwm ag ef cyn hynny, felly ro’n i’n credu y byddai’r interniaeth yn ffordd dda o roi cynnig arni. Hefyd, gan fy mod i’n berson sydd wedi mynd drwy’r byd academaidd heb fawr o brofiad o’r byd y tu allan, fy ngobaith oedd cael blas ar sut brofiad fyddai gweithio mewn sector gwahanol.

Beth oedd ynghlwm â’ch rôl gydol yr interniaeth?

Nod cyffredinol y prosiect oedd casglu gwybodaeth i’w chyfosod o fewn adroddiad ar gyflwr crefftau treftadaeth yn Amgueddfa Cymru. Yna, roedd yr adroddiad hwnnw i fod yn sail ar gyfer strategaeth grefft ehangach, a gafodd ei datblygu’n hwyrach.

Yn nhermau ymarferol, gwnes i dreulio’r wythnos gyntaf yn dod i adnabod fy ngoruchwylwyr a dod yn gyfarwydd â’r cyd-destun treftadaeth crefftau yn y DU. Roedd y mis cyntaf yn gyfuniad o ymchwil annibynnol a siarad â gweithwyr yn Sain Ffagan ynghylch pob math o ffigurau a themâu a fyddai’n berthnasol. Bu’r cyfnod hwn yn eithaf brawychus oherwydd sylweddolais i faint nad oeddwn i’n ei wybod am y sector, a pha mor fawr y gallai’r prosiect fod. Erbyn diwedd yr ail fis, ro’n i wedi mynd ar deithiau (i gyd wedi’u hariannu!) ar hyd a lled Cymru i ymweld â safleoedd eraill, a chyfweld â gweithwyr yn Amgueddfa Cymru ac yn eu plith roedd crefftwyr, curaduron, timau marchnata, penaethiaid safle, cyfarwyddwyr, a llawer mwy. Treuliais i’r mis olaf yn cynnal y cyfweliadau mewnol olaf, yn siarad â phobl o sefydliadau eraill am dreftadaeth crefftau, yn coladu’r themâu a gododd, ac, wrth gwrs, yn ysgrifennu’r adroddiad.

Heblaw ymweld â’r safleoedd, gwnes i dreulio’r rhan fwyaf o’r interniaeth yn gweithio gartref. Ro’n i’n mynd i Sain Ffagan tua unwaith yr wythnos i gynnal cyfweliadau ac i edrych ar ddeunyddiau ar y safle, ac fe deithiais i hefyd i’r Amgueddfa Genedlaethol yn Cathays i ymweld â’r llyfrgell. Ces i gyfarfod (bron â bod) bob wythnos gyda fy mhrif oruchwyliwr tan wythnosau ola’r interniaeth, ac wedi hynny, dechreuais i gael cyfarfodydd ychwanegol gyda’r Swyddog Datblygu Ymchwil, a wnaeth bwrw golwg dros ddrafftiau o’r adroddiad a helpu â fformatio’r fersiwn derfynol.

A helpodd yr interniaeth i ddatblygu eich sgiliau ymchwil?

Yn bendant. Roedd y rhan fwyaf o’r sgiliau a oedd eu hangen ar gyfer interniaeth yn rhai ro’n i eisoes yn meddu arnyn nhw i ryw raddau drwy fy ngwaith ymchwil, ond fe wnaeth y prosiect hwn roi’r cyfle imi allu ymarfer y sgiliau hynny’n ymhellach. Y sgil fwyaf amlwg a ddefnyddiais i oedd cynnal cyfweliadau. Cyn yr interniaeth, ro’n i ond wedi cynnal llai na 15 o gyfweliadau yn ystod fy ngyrfa, ond drwy gydol y tri mis yn gweithio ag Amgueddfa Cymru, fe wnes i gynnal tua 40 ohonyn nhw. A minnau’n berson swil yn naturiol, gwnaeth y profiad hwnnw roi hwb mawr i’m hyder.

Ar ddechrau’r interniaeth, ro’n i’n pryderu am wneud camgymeriadau a pheidio â gwneud popeth yn unol â disgwyliadau fy ngoruchwylwyr. Wrth i amser fynd yn ei flaen, sylweddolais i mai pobl brysur iawn oedd fy ngoruchwylwyr, er roedden nhw bob amser yn barod eu cymwynas. Mae prosiect tri mis yn wahanol iawn i un tair blynedd, a bu’n rhaid i mi ddysgu sut i ddefnyddio fy amser yn effeithlon iawn. Ar ôl ychydig o yma ac acw, fe wnes i weithio allan yn y pen draw sut i reoli mân-fanylion y prosiect er mwyn gallu cyflawni popeth mewn pryd.

Pa gyngor fyddech chi’n ei roi i unrhyw un sy’n ystyried interniaeth fel rhan o’u hyfforddiant doethurol?

1. Byddwch yn barod i ymdrin â meysydd y tu allan i’ch maes pwnc. Eich sgiliau chi yw’r hyn y mae’r sefydliad lletyol yn gofyn amdanyn nhw – gallwch chi ennill unrhyw wybodaeth benodol i bwnc ar hyd y ffordd. Wrth reswm, mae’n bwysig eich bod chi’n ymddiddori ym mhrosiect yr interniaeth, ond byddwn i’n argymell ichi ystyried y sgiliau rydych chi am eu hymarfer yn ogystal â’r cynnwys.
2. Peidiwch â gadael i’r tyb efallai fod cannoedd o bobl eraill yn gwneud cais am yr un interniaeth eich troi i ffwrdd. Efallai y bydd yr interniaeth sydd o ddiddordeb ichi yn rhy arbenigol i’r rhan fwyaf o bobl, a hyd yn oed os yw’n boblogaidd, mae gennych chi’r set o sgiliau gwych i fod cystal ag unrhyw un arall.
3. Gofynnwch i bobl sydd eisoes wedi cwblhau interniaeth am eu profiadau. Bydd y rhain yn wahanol yn dibynnu ar lawer o ffactorau, fel y sefydliad lletyol a’r math o brosiect, a gallai cael mwy o wybodaeth eich helpu i benderfynu a ydych chi am ymgeisio am y cyfle hwnnw. Mae’r mwyafrif o bobl hefyd yn hapus i helpu ym mha ffordd bynnag ag y gallan nhw, felly peidiwch â bod ofn gofyn i weld eu ffurflenni cais llwyddiannus os ydych chi o’r farn y byddai hynny’n ddefnyddiol ichi.

Dechreuodd fy angerdd tuag at ymchwil yn ystod fy ngradd israddedig yn y Gwyddorau Cymdeithasol ym Mhrifysgol Caerdydd, lle dysgais sut y gellir defnyddio ymchwil i ddeall pobl yn well a gwneud cyfraniad cadarnhaol at gymdeithas. O ganlyniad i fy niddordeb arbennig mewn ymchwil cymdeithasol, gwnes gais am radd meistr mewn Dulliau Ymchwil y Gwyddorau Cymdeithasol (Polisi Cymdeithasol) ym Mhrifysgol Caerdydd. 

Ar ôl sicrhau cyllid am bedair blynedd arall o astudio gan y YGGCC trwy eu hysgoloriaeth ymchwil 1+3, fe wnaeth PhD ddilyn fy ngradd meistr, ac rwy’ yn ail flwyddyn y PhD nawr. Mae’n archwilio barn myfyrwyr prifysgol am les myfyrwyr a diwylliant prifysgolion gan ddefnyddio aml-ddulliau ac rwy’n gwneud fy ymchwil o Ysgol Gwyddorau Cymdeithasol Prifysgol Caerdydd, yn gysylltiedig â DECIPHer

Rwy’ bob amser wedi rhoi pwys ar interniaethau a’u pwysigrwydd o ran cynnig cyfleoedd i rwydweithio, magu hyder a gwydnwch, a dysgu sgiliau newydd. Rwy’n ddiolchgar iawn bod ysgoloriaeth ymchwil 1+3 YGGCC yn cefnogi myfyrwyr i gymryd saib o’u PhD i ymgymryd ag interniaeth sy’n berthnasol i’w hymchwil, gan ymestyn eu cyllid PhD a’u dyddiad cyflwyno am gyfnod cyfatebol yr interniaeth. 

Cyfle delfrydol  

Roeddwn wedi cyffroi o weld interniaethau polisi tri mis UKRI yn cael eu hysbysebu, gan eu bod yn cyfuno fy niddordeb mewn ymchwil a pholisi, a daniwyd gan fodiwl ‘Cymwysiadau Ymchwil’ a astudiais yn ystod fy ngradd meistr, pan ddysgais yn fanylach am sut mae ymchwil yn cyfrannu tuag at ddatblygu a gwerthuso polisi, a sut gall ymchwil gael effaith gadarnhaol ar fywyd pobl.  

Roedd interniaethau polisi UKRI yn cynnig tua 125 o leoliadau mewn 25 o bartneriaid sy’n sefydliadau polisi dylanwadol amrywiol, a roddodd y cyfle i ennill golwg uniongyrchol i’r ffordd yr oedd polisïau’n cael eu datblygu ar draws y DU, a rôl ymchwil yn y broses hon. 

Fe wnaeth y broses ymgeisio am interniaeth gynnwys ysgrifennu briff polisi byr, y dewisais ei ysgrifennu ar ragnodi cymdeithasol, oherwydd bod gen i ddiddordeb yn y pwnc. Mae’n gysylltiedig ag ymchwil fy noethuriaeth ac roedd yn cael ei drafod yn aml yn Senedd Cymru bryd hynny, gydag ymchwilwyr y brifysgol yn darparu tystiolaeth ar y pwnc yn y Senedd, gan amlygu ei berthnasedd a’i bwysigrwydd. 

Amser cyfweliad… 

Ar ôl gwneud cais, ces i fy ngwahodd i gyfweliad panel ar-lein i asesu fy sgiliau priodol a’r wybodaeth sy’n ofynnol i wneud interniaeth Seneddol. Paratois i drwy ddarllen adnoddau amrywiol am bedair Senedd y DU a swyddogaethau swyddfeydd penodol o’u mewn, gan edrych yn benodol ar waith diweddar ar wnaed ar les ac addysg, a sut roedd hyn yn gysylltiedig â fy mhrofiadau, fy ngwybodaeth a f’ymchwil fy hun. 

Fe wnaeth y panel gynnwys tri chyfwelydd a oedd yn gweithio mewn gwahanol leoliadau seneddol ar draws y DU ac roeddent i gyd yn gyfeillgar iawn. Roedd llawer o gwestiynau’r cyfweliad yn gysylltiedig â phynciau tebyg i’r rhai a astudiais yn ystod fy ngradd meistr, fel gwahanol fathau o dystiolaeth ac effaith ymchwil.   

Rhan o’r tîm  

Pan gefais gynnig i ymgymryd â’r interniaeth, roeddwn yn teimlo syndod ac yn llawn cyffro. Roeddwn yn falch fy mod i wedi dewis ymgymryd â’r interniaeth yn Ymchwil y Senedd, oherwydd fy niddordeb mewn polisi ac ymchwil yng Nghymru, gan fod fy noethuriaeth yn canolbwyntio ar gyd-destun Cymru ac roeddwn i hefyd yn fyfyriwr yng Nghaerdydd.  

Yn Ymchwil y Senedd, cefais fy ngosod yn y tîm ymchwil Plant, Pobl Ifanc ac Addysg, gan gael fy nghroesawu yno’n syth, ac roeddwn i’n teimlo bod pawb yn gyfeillgar ac yn gefnogol iawn. Roeddwn i’n falch o ymuno â’r tîm hwn, oherwydd bod eu meysydd yn cyd-fynd yn dda â phwnc ymchwil fy noethuriaeth. 

Er mai’r prif faes y byddwn i’n canolbwyntio arno ar gyfer fy interniaeth byddai pynciau Plant, Pobl Ifanc ac Addysg, roedd hyblygrwydd os oeddwn i’n dymuno cymryd rhan mewn pynciau ymchwil eraill a chyda thimau eraill, hefyd. 

Mae’r tîm ymchwil Plant, Pobl Ifanc ac Addysg yn cynnwys pedwar ymchwilydd sy’n gwneud amrywiaeth eang o waith ar bynciau gwahanol yn gysylltiedig â phlant, pobl ifanc ac addysg, o ofal plant i wasanaethau prifysgol. Er enghraifft, mae’r ymchwilwyr yn ysgrifennu papurau briffio ar wahanol bynciau, gan grynhoi tystiolaeth mewn ffordd gywir a diduedd, i aelodau’r pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg ei defnyddio mewn cyfarfodydd pwyllgor.  

Mae’r pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg yn cynnwys chwe aelod o bleidiau gwahanol sy’n cael eu cynrychioli yn y Senedd, sy’n ystyried polisi a deddfwriaeth ac yn dwyn Llywodraeth Cymru i gyfrif mewn meysydd sy’n gysylltiedig â phlant, pobl ifanc ac addysg, ynghyd ag iechyd, gwasanaethau gofal, a gofal cymdeithasol yn gysylltiedig â phlant a phobl ifanc. 

Mae pwyllgorau eraill y Senedd a thimau ymchwil eraill sy’n canolbwyntio ar bynciau eraill, fel trafnidiaeth neu’r economi, sy’n aml yn gorgyffwrdd â’r meysydd y mae’r tîm ymchwil a’r pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg yn ymdrin â nhw, fel cyllid addysg neu drafnidiaeth i brentisiaid ac, felly, mae ymchwilwyr weithiau’n gweithio ar draws pwyllgorau gwahanol. Er mai’r prif faes y byddwn i’n canolbwyntio arno ar gyfer fy interniaeth byddai pynciau Plant, Pobl Ifanc ac Addysg, roedd hyblygrwydd os oeddwn i’n dymuno cymryd rhan mewn pynciau ymchwil eraill a chyda thimau eraill, hefyd. 

Baich gwaith amrywiol

Trefnwyd yr interniaeth ar ffurf wythnos weithio 37.5 awr hyblyg. Nid oedd disgwyl i fi ddod i mewn i’r swyddfa bob dydd, yn enwedig gan fy mod i’n byw ym Mryste, felly penderfynais gymudo i’r swyddfa bob dydd yn yr wythnos gyntaf, a oedd yn llawn gweithgareddau a chyfarfodydd sefydlu, ac yna ddiwrnod yr wythnos fel arfer ar gyfer cyfarfodydd pwyllgor am weddill yr interniaeth. Roeddwn i’n hoffi bod yr interniaeth yn rhoi cyfuniad o weithio gartref a mynd i’r swyddfa, i brofi manteision y ddau.  

Er fy mod yn gweithio gartref gan amlaf, roedd fy nhîm yn cadw mewn cysylltiad drwy’r amser, gyda chyfarfodydd ar-lein yn ddyddiol i ddal i fyny a chael sgwrs. Roedd hyn yn ddefnyddiol iawn o ran dysgu beth roedd yr ymchwilwyr eraill yn gweithio arno ac roedd yn golygu fy mod i’n teimlo bod cefnogaeth dda gen i bob amser.  

Trwy gydol yr interniaeth, fe wnaeth fy mhrif dasgau gynnwys: 

• Ysgrifennu ymatebion i ymholiadau gan Aelodau’r Senedd neu eu staff cymorth ymchwil, a oedd yn cynnwys amrywiaeth o gwestiynau’n ymwneud â phlant, pobl ifanc ac addysg, lle’r oedd aelodau’n disgwyl ymateb diduedd, wedi’i lywio gan dystiolaeth, gan ymchwilydd perthnasol. 
• Ysgrifennu briff er mwyn i’r pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg graffu ar fil aelod preifat ar addysg awyr agored a, hefyd, helpu i ysgrifennu briff er mwyn i Bwyllgor yr Economi, Masnach a Materion Gwledig graffu ar Weinidog yr Economi. Hefyd, ysgrifennais friff i gyfarfod o’r pwyllgor deisebau ar ddeiseb ar yr hawl i ofal plant yng Nghymru, a grëwyd gan aelod o’r cyhoedd ac a gafodd lawer o bleidleisiau gan y cyhoedd er mwyn ei drafod yn y Senedd. Cyhoeddwyd y briff hwn ar-lein a rhoddodd wybodaeth gefndir ar yr hawl i ofal plant a throsolwg o’r ddeiseb. 
• Ysgrifennu erthygl a ffeithlen gyfansoddol ar yr hawl i ofal plant yng Nghymru a Lloegr. 

Diddorol oedd gweld sut roedd gwahanol bobl yn rhoi tystiolaeth, o athrawon prifysgol i swyddogion y llywodraeth.  

• Anfon e-bost wythnosol i’r tîm ymchwil Plant, Pobl Ifanc ac Addysg, gan gynnwys digwyddiadau diweddar perthnasol y Senedd a rhai i ddod, a’i drafod yn y cyfarfodydd wythnosol. 
• Mynychu cyfarfodydd wythnosol y pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg ar ‘fynediad at addysg a gofal plant ar gyfer plant a phobl ifanc anabl’, sef y prif bwnc ymchwilio yr oedd y pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg yn ei ystyried adeg fy interniaeth. Fe wnaeth hyn gynnwys gwahanol randdeiliaid, gan gynnwys aelodau’r cyhoedd (e.e. pobl ifanc neu rieni), athrawon, staff cymorth, ymchwilwyr prifysgol, gweithwyr proffesiynol/arbenigwyr/staff mewn sefydliadau perthnasol gwahanol, oll yn rhoi tystiolaeth a’u barn ar y pwnc hwn i’r pwyllgor  Plant, Pobl Ifanc ac Addysg. O ganlyniad i hyn, roeddwn wedi gallu arsylwi amrywiol gyfarfodydd y pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg yn ymdrin â gwahanol bynciau’n gysylltiedig â’r ymchwiliad. Diddorol oedd gweld sut roedd gwahanol bobl yn rhoi tystiolaeth, o athrawon prifysgol i swyddogion y llywodraeth.  
• Mynychu cyfarfodydd tîm mewnol, wythnosol Plant, Pobl Ifanc ac Addysg, gan gynnwys y clerc, y dirprwy glerc, cynghorwyr cyfreithiol, ymchwilwyr a’r rheolwr cysylltu â dinasyddion, i drafod gwaith diweddar a gwaith ar ddod y pwyllgor a’r tîm ymchwil Plant, Pobl Ifanc ac Addysg, a gwybodaeth a digwyddiadau perthnasol. 
• Mynychu gweithdy i holl ymchwilwyr y Senedd, lle cawsom anerchiad gan ohebydd newyddion BBC Cymru am ei rôl, a oedd yn addysgiadol iawn ac a roddodd gipolwg i’r hyn y gallai gyrfa ymchwil yn y BBC ei gynnwys.  

Ar y cyfan, roedd hi’n braf cael y cyfle i gymryd rhan mewn gwahanol bethau a chynhyrchu darnau gwahanol o waith, ac roedd hi’n ddiddorol archwilio pynciau nad oeddwn wedi ymchwilio’n fanwl iddynt o’r blaen, fel yr hawl i ofal plant. Hefyd, fe wnes i fwynhau ymarfer arddulliau ysgrifennu gwahanol i’r hyn roeddwn i wedi bod yn eu defnyddio yn y byd academaidd, gan fod erthyglau’r Senedd yn crynhoi gwybodaeth yn fyr iawn ac maent yn cael eu hysgrifennu mewn arddull hawdd ei darllen a hygyrch i berson lleyg.  

Beth ddysgais i? 

Trwy’r interniaeth hwn, rwy’ wedi dysgu am bwysigrwydd cyflwyno tystiolaeth yn gryno ac yn hygyrch, a sut caiff tystiolaeth ei defnyddio i lywio polisi a chraffu arno. Hefyd, pwysigrwydd cydweithredu rhwng gwahanol grwpiau o bobl (e.e. y cyhoedd, ymchwilwyr a staff mewn sefydliadau trydydd sector) i ddatblygu tystiolaeth y gellir ei defnyddio i wella polisi ac ymarfer. Mae’r wybodaeth hon yn amhrisiadwy i fy noethuriaeth a thu hwnt, a bydd yn dylanwadu ar sut rwy’n casglu data ac yn cyflwyno canfyddiadau fy ymchwil fy hun. 

Roedd rhannu profiad yr interniaeth gydag eraill mewn sefyllfa debyg a chlywed beth roedden nhw’n ei wneud wrth weithio ar bynciau gwahanol yn ddymunol iawn ac wedi rhoi tawelwch meddwl i mi. 

Mae uchafbwyntiau o’r interniaeth yn cynnwys bod yn rhan o dîm hyfryd ac ysbrydoledig, dod i adnabod ymchwilwyr y Senedd a beth oedd eu rôl, ac arsylwi cyfarfydd pwyllgor cyhoeddus a phreifat. Hefyd, dod i adnabod dau fyfyriwr PhD arall o wahanol feysydd pwnc a phrifysgolion a oedd yn interniaid mewn gwahanol dimau ymchwil y Senedd. Roedd rhannu profiad yr interniaeth gydag eraill mewn sefyllfa debyg a chlywed beth roedden nhw’n ei wneud wrth weithio ar bynciau gwahanol yn ddymunol iawn ac wedi rhoi tawelwch meddwl i mi. 

Mae fy nghynlluniau yn y dyfodol yn cynnwys cynnal y rhwydweithiau greais i yn ystod yr interniaeth hon trwy gydol ymchwil fy noethuriaeth a’r tu hwnt, ac anelu at ddefnyddio canfyddiadau fy PhD mewn rhyw ffordd, fel hysbysu’r cyhoedd a llywio polisi ac ymarfer yn y dyfodol. Hefyd, gobeithio, ymgymryd ag interniaeth arall i ennill mwy o brofiad a rhwydweithio gyda myfyrwyr a gweithwyr proffesiynol eraill. 

Heb os, byddwn i’n argymell i fyfyrwyr eraill, yn enwedig myfyrwyr sydd â diddordeb mewn pynciau tebyg, y dylent wneud cais am interniaethau, fel cynllun interniaethau polisi UKRI.